Vài mẩu chuyện quanh vụ án Hồ Duy Hải

Câu chuyện thứ nhất:

Vụ án Hồ Duy Hải, cho đến nay vẫn chưa có tình tiết có khả năng lật ngược thế cờ minh oan được cho anh ta. Mặc dù các báo vẫn cố gắng chứng minh bằng những thứ được gọi là "sai sót" trong quá trình điều tra.

Chi tiết dấu máu không thể giám định được và không được công nhận là vật chứng. Ngay trong quá trình bắt đầu điều tra, cơ quan CSĐT đã nhận định hung thủ bình tĩnh đi rửa tay, dấu máu vương vãi khắp nơi. Như vậy khả năng lớn dấu máu này là của người bị hại. Do đó mặc dù trong phiên toà xử sơ thẩm các luật sư bào chữa đã nhắc đến nhưng toà án bác bỏ không phải là bằng chứng quan trọng.

Chi tiết con dao và cái thớt được mua ngoài chợ không phải là chi tiết buộc tội Hồ Duy Hải. Ngay trong bản kết luận của toà sơ thẩm cũng không đưa vào những tang vật được thu giữ mà chỉ là những khuy hình kim loại, miếng vải cháy dở ….

Tại sao phải có con dao và cái thớt này, do thông thường trong quá trình điều tra phải xác minh hung khí dẫn đến chết người. Hung khí đó là có sẵn hay hung thủ mang tới. Việc cơ quan điều tra không tìm được hung khí, do đó, dựa vào lời khai đã xác định đó là 1 con dao và cái thớt. Họ mua 1 con dao và cái thớt để nhân chứng xác nhận đây là những thứ tương tự với thứ có thường xuyên ở hiện trường; cũng như hung thủ nhận dạng những hung khí TƯƠNG TỰ như vậy để giết người. Đồng thời, làm cơ sở để hung thủ thực nghiệm (diễn lại) vụ việc phục vụ cho công tác điều tra.

Không thể phủ nhận rằng những chi tiết mà báo chí đưa ra trong mấy ngày hôm nay có những chi tiết "có thể" chưa được làm rõ. Nhưng với những chứng cứ như vậy, khả năng minh oan cho HDH chưa cao, nếu không muốn nói là không có.

Đối với vụ việc xảy ra, các báo đều tập trung vào những chi tiết "được cho" là có lợi cho HDH, nhưng các chi tiết bất lợi chứng minh HDH phạm tội "lời khai về mua bán vàng" "thực nghiệm lại vụ án" và có sự chứng kiến của Luật sư bào chữa. Ngay cả LS bào chữa cũng công nhận rằng khớp thì các báo lại không nhắc đến.

Việc không khách quan khi cung cấp thông tin trên báo chí dẫn đến đẩy dư luận vào một thế đối đầu, hoài nghi với nên tư pháp, hành pháp của Việt Nam. Và hậu quả sau vụ việc này cho dù HDH có được minh oan hay là không sẽ là rất lớn. Đó là những thứ mà báo chí chắc chắn chưa đánh giá được. Việc xem xét một bản án, đặc biệt là một bản án liên quan đến tính mạng của con người là điều hết sức cần thiết. Nhưng, quan trọng hơn cả là phải thể hiện được sự chính xác, công minh của pháp luật, tạo ra sự công bằng cho xã hội. Tránh những tác động duy ý chí, tình cảm làm sai lệch bản chất của vấn đề.

Nếu như, sau giám đốc thẩm, vẫn tuyên y án rằng HDH là kẻ phạm tội. Thử hỏi sự bất mãn của nhân dân vào những người đang giữ kỷ cương, phép nước thông qua vụ án này. Ai sẽ là người chịu trách nhiệm?

Câu chuyện thứ 2:

Vụ án Nguyễn Đức Nghĩa là một vụ án nổi tiếng. Nguyễn Đức Nghĩa bị tử hình là hoàn toàn chính xác. Tuy nhiên trong quá trình bố mẹ Nguyễn Đức Nghĩa chạy vạy khắp nơi xin ân xá cho anh ta; bố Nguyễn Đức Nghĩa chẳng may bị tai nạn giao thông và qua đời.

Trong dư luận có ý kiến cho rằng hoàn cảnh nhà Nguyễn Đức Nghĩa như vậy cũng là quá bi thảm. Vì vậy cũng nên xem xét giảm án cho NĐN xuống chung thân. Tuy nhiên, dưới sự nghiêm minh của pháp luật. NĐN cũng không tránh khỏi việc phải trả giá cho hành vi phạm tội của mình.

Trong vụ việc HDH, chi tiết người mẹ của HDH chạy vạy khắp nơi xin minh oan cho con của mình, suy sụp là chi tiết đánh động lòng người nhất và khiến các báo chí vào cuộc và lên tiếng.

Lẽ dĩ nhiên, đó là tình người trong lối sống đạo đức của người Á Đông nói chung. Đặc biệt, nhất là trong quan niệm của người Việt Nam thì "một trăm cái lý không bằng một tí cái tình".

Tuy nhiên, cho đến nay, vẫn chưa có báo nào đề cập đến những suy nghĩ và tình cảm của gia đình 2 người bị hại. Chưa có nhà báo nào đặt vấn đề về những chấn thương tâm lý của hai gia đình đó; thậm chí của cả dòng họ bởi hai nạn nhân đó là hai chị em họ.

Câu chuyện thứ 3:

Ngày 4/12, HDH được tạm hoãn thi hành án tử hình và tất nhiên, các báo đều tập trung đưa thông tin đến khán giả một cách nhanh chóng nhất.

Chuyển động 24h, với tôn chỉ của mình cũng không phải ngoại lệ. Thế nhưng, muốn chứng minh công sức của mình, cách làm tin của Chuyển động 24h càng tăng ác cảm của những người đang có thành kiến với chương trình.

Đầu tiên, bà Lê Bình đăng tải thông tin trên facebook với nội dung: "chúng tôi vừa làm được một việc tử tế, đã hoãn thi hành án cho cậu bé Hoàng (Hồ) Duy Hải ở Long An, nhẽ ra em ấy ngày mai sẽ bị tiêm thuốc độc, tử hình…" Với lời nói này, bà Lê Bình tạo cảm giác cho độc giả thấy rằng chuyển động 24h có công lớn trong việc tạm hoãn thi hành án của Hồ Duy Hải.

Ngay sau đó, trên trang faceboo của Trung tâm tin tức VTV24 cũng phụ hoạ cho ý của bà Lê Bình khi đăng tải clip với lời dẫn: "Vụ án Hồ Duy Hải. Phóng viên Chuyển động 24h trao tận tay mẹ của Hồ Duy Hải quyết định hoãn thi hành án đối với tử tù Hồ Duy Hải để chờ cấp có thẩm quyền xem xét".

Sau khi bị dư luận lên tiếng phản đối về việc động cơ khi đăng những lời lẽ như vậy lên facebook. Trên trang Trung tâm tin tức VTV24 đã sửa chữa tiêu đề thành: "Vụ án Hồ Duy Hải. Phóng viên Chuyển động 24h cùng cơ quan tố tụng trao tận tay mẹ của Hồ Duy Hải quyết định hoãn thi hành án đối với tử tù Hồ Duy Hải để chờ cấp có thẩm quyền xem xét".

Việc Chuyển động 24h đầu tiên đăng tiêu đề là trao tận tay (thay mặt toà án) bị phanh phui là dối trá do không đúng theo những quy định của pháp luật và sau đó sửa lại "cùng với cơ quan tốt tụng", cũng chỉ nhằm mục đích muốn chứng minh cho khán giả thấy Chuyển động 24h là những người đầu tiên, xông xáo nhất đưa những thông tin tốt đẹp nhất. Sâu xa hơn, mục đích là tăng sự thiện cảm của khán giả với Chuyển động 24h.

Việc làm này, về mục đích không có gì là sai, ý nghĩa của việc làm mà Chuyển động 24h truyền tải cũng không cần phải xét nét. Bởi, sau những vấp ngã ban đầu, việc Chuyển động 24h thực hiện những hành động đẹp cũng là điều đáng hoan nghênh.

Tuy nhiên, rất tiếc rằng, bằng mọi cách nhằm tạo hình ảnh tốt đẹp cho mình. Chuyển động 24h dùng thủ đoạn để lừa gạt khán giả. Câu chuyện thực tế là người dì của của phạm nhân là bà Rưỡi được toà án trao quyết định tạm hoãn, tất cả các phóng viên của các báo đài ở ngoài phòng. Sau khi gia đình mang giấy về đến nhà, phóng viên của Chuyển động 24h mới mượn tờ giấy tạm hoãn thi hành án, trao lại cho gia đình và quay phim, chụp ảnh.

Với cách làm tin không trung thực như vậy, liệu đội ngũ làm chương trình Chuyển động 24h có trung thực khi đưa tin, có thực sự tôn trọng khán giả hay không? Hay những người đang theo dõi Chuyển động 24h chỉ là những củ khoai, muốn nói gì thì nói, muốn làm gì thì làm.

Những gì mà dư luận lên tiếng về cách làm của Chuyển động 24h thời gian vừa qua, phần lớn mang tính chất đóng góp nhằm xây dựng về cách làm, mặc dù có thể lời lẽ mang tính bức xúc, căng thẳng. Những sai sót đã xảy ra luôn có thể khắc phục, hoàn thiện và có cách đi đúng hướng, phù hợp hơn. Thế nhưng, Chuyển động 24h một  lần nữa lại đánh mất niềm tin trong lòng khán giả. Hơn nữa, còn ảnh hưởng đến công việc, hình ảnh của VTV và các phóng viên, nhà báo đang công tác tại đây cho dù họ không có gì liên quan đến Chuyển động 24h.

Còn có nhiều người, nhiều chương trình trong VTV tốt, thậm chí là rất tốt, đừng đánh đồng tất cả.